-
1 гиблый
-
2 место
1. спространствоурын, ер2. сопределённое пространство, предназначенное для кого-чего-л.урын3. сопределённое положение, занимаемое кем-л.урын4. сслужебное положениевазифа, урын5. собычно мн. местаместностьурын, ер, яҡ6. спредмет, вещь багажакиҫәк, төргәк, әйбер7. с мн. местапериферияурындарместа общего пользования — йәмәғәт файҙаланыу урындары (кухня, бәҙрәф һ.б.)
на месте — урынында, шул уҡ урында, шул уҡ ваҡытта
к месту; у места — урынлы, тейешле
не к месту; не у места — урынһыҙ, тейешһеҙ
не место: — 1) булырға ярамай
2) урыны түгел, ярамай; нет места; не должно быть места кому-чему — урын юҡ, урын булмаҫҡа тейеш
ни с места! — ҡуҙғалма!, тик тор!
с места (брать, взять) — шунда уҡ, бик тиҙ, һуҙмай, туҡталып тормай
на месте уложить (положить, убить) — шунда уҡ атып үлтереү
места себе не находить — үҙеңә урын тапмау, үҙеңде ҡайҙа ҡуйырға ла белмәү
на месте преступления (поймать, застать, накрыть и т.п.) — енәйәт өҫтөндә
с места в карьер — әҙерлекһеҙ, шунда уҡ, уйлап-нитеп тормаҫтан
-
3 угол
1. м мат., спец.мөйөш2. ммөйөш, сат3. мжилищемөйөш, баш терәр, һыйыныр урын4. м перен.мөйөш, урыниз-за угла — аҫтыртын, арттан, һырттан, аңғармаҫтан
прижать (припереть) в угол — мөйөшкә ҡыҫыу, ауыр хәлгә ҡуйыу, ҡыҫымға алыу
-
4 бескровный
I1. прил.ҡанһыҙ, аҙ ҡанлы, ағарынған2. прил.ҡан ҡойошһоҙIIуст.не имеющий кровайорт-ерһеҙ, йәшәр урынһыҙ, төлөкһөҙ, (баш осонда) ҡыйыҡһыҙ -
5 земля
1. жместо жизниер, ер йөҙө, донъя2. жсушаер, ҡоро ер3. жпочватупраҡ, ер, балсыҡ4. жтерритория, находящаяся в чьём-л. владении или пользовании, используемая в сельскохозяйственных целяхер, урын5. ж высок.странаил, ерза тридевять земель — йәһәннәм төбөндә, ете ҡат ер аҫтында
земли под собой не слышать (не чуять) — ҡайҙа баҫҡанды белмәү, түбә күккә тейеү
(как, точно) сквозь землю провалился — ер упҡандай юҡ булды
словно из (из-под) земли вырасти — ҡапыл ҡалҡып сығыу, күктән төшкәндәй булыу
пуп земли ирон. — донъя кендеге (тотҡаһы)
-
6 плешина
1. жна шерсти, мехеялтас (йөнө ҡырылған) урын2. жместо, лишённое растительноститаҡыр (ҡаҡ, яланғас) ер (урын)3. жлысинаялтас, пеләш, таҡыр, ҡаҡбаш -
7 амплуа
1. с; нескл.амплуаартистың башҡарыу һәләтенә тап килгән билдәле ролдәр2. с; нескл. перен.круг занятий, положениеэш даирәһе, тотҡан урын -
8 больной
1. прил.ауырыу, сирле, сырхау2. прил. в знач. сущ. м и ж больной и больнаяауырыу, сырхау, сирле (кеше)3. прил. перен.неестественный, ненормальныйтейешле йөкмәткеһе (сифаты) булмаған, һуҡыр, буш, ҡыҫырбольной вопрос — ҡыйын (ҡатмарлы, сетерекле) мәсьәлә
больное место — ауыртҡан урын, йомшаҡ ер
(валить) с больной головы на здоровую — аҡ эт бәләһе – ҡара эткә
үҙ ғәйебен башҡа кешегә ауҙарыу -
9 гнездиться
1. несов.оялау2. несов. перен.ютитьсяурын алыу, урынлашыу3. несов. перен.тулыу, тулып ятыу -
10 деться
1. сов.; разг.исчезнуть, потерятьсяюғалыу, юҡ булыу2. сов.; разг.скрыться от кого-чего-л.инеү, йәшенеү3. сов.; разг.найти приютбаш терәү, һыйыныу -
11 заповедник
мзаповедник, ҡурсаулыҡтирә-яҡ мөхитте тәбиғи хәлендә һаҡлай торған урын -
12 карантин
1. мкарантинйоғошло ауырыу менән ауырыған кешеләрҙе ваҡытлыса башҡаларҙан айырыу2. мкарантинйоғошло ауырыу таралған ерҙән килгән кешеләрҙе, тауарҙарҙы һ.б. ҡарап уҙғарыусы санитар урын -
13 нога
ж; в разн. знач.аяҡна ногах — аяҡ өҫтөндә, аяҡ үрә
нога за ногу (идти, тащиться и т.п.) — бик әкрен (аяҡтарҙы көскә һөйрәп) барыу
ног под собой не слышать (не чуять и т.п.) — шатлыҡтан түбә күккә тейеү, шатлыҡтан аяҡ ергә теймәү
ни ногой к кому или куда — аяҡ баҫмау, эҙе булмау
с ног до головы — баштан-аяҡ, тотош
нога не ступала — кеше (әҙәм) аяғы баҫмаған (ер, урын)
См. также в других словарях:
үзәк — 1. Фигурада нин. б. күчәрләр, сызыклар кисешкән нокта, берәр әйбердә нин. б. үзенчәлекләр тупланган нокта. с. Нәкъ уртага туры килгән ү. нокта 2. Нәр. б. уртасы, урта өлеше. Торак пунктның админ. биналар, төп сәүдә, банк оешмалары урнашкан өлеше… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түбә — I. и. 1. Корылманың кар яңгырдан саклый торган өске капламасы 2. Башның иң югары өлеше 3. Берәр нәрсәнең өске өлеше, өсте 4. күч. Берәр биек нәрсәнең иң югары өлеше, югары очы тау түбәсе 5. Иң түбән нокта, иң түбән урын чокырның түбәсенә хәтле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җөй — 1. Тукыма, тире һ. б. ш. кисәкләрен бер беренә тегеп беркеткән урын. Тегү атламы, энәне бер чәнчеп алу белән икенче чәнчү арасы эре җөй белән тегү. Тегү яки чигүдә атламнарны алу характеры, тукыма өстендә энә йөртү алымы тамбур җөе, кузла җөе,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шунда — а. 1. Шул алмашлыгының урын вакыт килеше формасы; алда әйтелгән исемне алмаштырып килә һәм җөмләдә хәл функциясен үти: шул җирдә, шул урында. Нин. б. мәсьәлә, эш, күренеш яки әйберне аеруча басым ясап күрсәтергә кирәк булганда кулланыла бөтен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шуннан — а. 1. Шул алмашлыгының чыгыш килеше формасы, алда әйтелгән әйбер һәм күренеш атамасын алмаштырып килә: шуңардан, шул кеше яки әйбердән. Шул урыннан, шул җирдән. Шул вакыттан, шул моменттан; шул вакыйгадан 2. ШУННАН СОҢ – 1) Аннан соң, шул… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пеләш — (ПЕЛӘШЛӘНҮ) – 1. с. Чәче коелып, баш тиресенең бер өлеше яки бөтен башы ялтырап торган (кеше тур.) 2. Баш түбәсендә чәч коелган урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кая — 1. Кайсы җиргә, кайсы якка 2. Иярчен урын җөмләне баш җөмләгә бәйләү өчен кулланыла кая карама – анда чаршаулар эленгән 3. Әңгәмәдәшнең сүзләре белән килешмәгәндә яки көтелгән халәтнең чынбарлыктагыдан аермасы зур булуын риторик сорау белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кичүлек — и. Елганың икенче ярына җәяүләп яки ат белән үтәрлек, кичәрлек сай, сөзәк ярлы урыны. Елга аша икенче ярга чыгару өчен җиһазландырылган урын. III. КИЧҮ – ф. иск. Гафу итү, кичерү. КИЧҮ КӨНЕ (АТНАСЫ) – Керәшеннәрдә ураза алдыннан бер береңнең… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
корсак — 1. Кеше һәм хайван тәненең ашказаны, бавыр, эчәкләр, талак һ. б. органнар урнашкан өлеше, эч. Гәүдәнең аркага капма каршы ягы. сөйл. Ашказаны, карын 2. Кайбер предметларда (мәс. самавыр, кибән, мичкә) түгәрәкләнеп кабарып чыгып торган урта бер… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лепкә — Башның түбәсендә маңгай, баш чүмече һәм чигә сөякләре тоташкан урын; Башның түбәдән маңгайга кадәр булган өлеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
озынча — (ОЗЫНЧАЛАНУ) (ОЗЫНЧАЛЫК) – 1. Буйга сузылган, озынлыгы аркылысыннан бераз зуррак булган 2. Эллипс сыман сузынкы. ОЗЫНЧА МИ – Баш мие кәүсәсенең арка мие белән тоташкан өлеше (сулыш, йөрәк кан тамырларының үзәге урнашкан урын) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
